การจัดฟันเด็ก ความสำคัญ ประเภท และทุกเรื่องต้องรู้
ในฐานะพ่อแม่ ทุกคนย่อมต้องการมอบสิ่งที่ดีที่สุดให้แก่ลูก ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพกาย สุขภาพใจ รวมทั้งสุขภาพช่องปากที่ดี เพราะการดูแลสุขภาพฟันอย่างถูกวิธีตั้งแต่วัยเด็ก ย่อมนำมาซึ่งฟันที่แข็งแรงในระยะยาว ลดอาการฟันผุ โรคเหงือก และปัญหาช่องปากอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังมีส่วนช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้แก่ลูกเป็นอย่างดี ซึ่งทันตกรรมหนึ่งที่พ่อแม่ยุคใหม่หันมาให้ความสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ คือการจัดฟันสำหรับเด็กนั่นเอง
ทันตกรรมจัดฟัน ช่วยลูกรักฟันสวยตั้งแต่วัยเด็ก
ทันตกรรมจัดฟันในเด็ก (Pediatric Orthodontics) คือสาขาหนึ่งของทันตกรรมที่มุ่งเน้นการป้องกัน วินิจฉัย และแก้ไขความผิดปกติของฟันและขากรรไกรในเด็ก แบ่งเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะ Interceptive Treatment ช่วยป้องกันความผิดปกติบางอย่าง และทำให้ความผิดปกติลดลง หรือหายไป และระยะ Comprehensive Treatment เป็นการจัดฟันแบบแก้ไขปัญหาทั้งหมด
การรักษาในช่วงวัยเด็กมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากสามารถปรับทิศทางการเจริญเติบโตของขากรรไกรและการเรียงตัวของฟันให้เหมาะสม ซึ่งช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพช่องปากในอนาคต โดยการจัดฟันเด็ก มุ่งให้ความสำคัญในการดูแลและป้องกันปัญหาเหล่านี้
การปรับรูปขากรรไกรให้สมดุล ในเด็กที่ขากรรไกรเจริญเติบโตผิดปกติ เช่น ขากรรไกรยื่น ขากรรไกรหด
การแก้ไขการสบฟันผิดปกติ เช่น ฟันสบคร่อม ฟันสบลึก หรือฟันสบเปิด ซึ่งส่งผลต่อการบดเคี้ยว การพูด และสุขภาพช่องปากโดยรวมในระยะยาว
ช่วยรักษาช่องว่างสำหรับเด็กที่ฟันน้ำนมหลุดเร็วกว่ากำหนด เพื่อให้ฟันแท้สามารถขึ้นมาในตำแหน่งที่เหมาะสม ลดความเสี่ยงการเกิดฟันซ้อนหรือฟันเก
ประเภทการจัดฟันเด็กที่พ่อแม่ควรรู้จัก
การจัดฟันสำหรับเด็กมีหลากหลายทางเลือก ซึ่งทันตแพทย์จะเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุดตามปัญหา อายุ ความร่วมมือในการรักษา และความต้องการเฉพาะของเด็กแต่ละคน ที่นิยมใช้โดยทั่วไป ได้แก่
การจัดฟันแบบติดแน่น ประกอบไปด้วย 3 ประเภทย่อย ได้แก่
การจัดฟันโลหะ โดยทันตแพทย์จะติดตั้งเครื่องมือที่มีชื่อว่าแบร็กเก็ต (Brackets) ลงบนผิวฟันและใช้ลวดโลหะเชื่อมระหว่างแบร็กเก็ตเพื่อปรับตำแหน่งฟัน
การจัดฟันเซรามิก ใช้หลักการเดียวกันกับการจัดฟันโลหะ แต่เครื่องมือทำจากเซรามิก จึงสังเกตเห็นได้ยากกว่า
การจัดฟันแบบดามอน เป็นการจัดฟันระบบ Self-Ligating ที่ไม่ต้องการยางรัดฟัน เพื่อช่วยให้ฟันเคลื่อนที่ได้อย่างรวดเร็วและสบายขึ้น
การจัดฟันแบบถอดได้ด้วยเครื่องมือแบบใส (Invisalign®) ใช้อุปกรณ์ที่ออกแบบเฉพาะบุคคลในการปรับตำแหน่งฟัน สามารถถอดออกมาทำความสะอาดได้สะดวก แต่ต้องมีวินัยในการใส่อุปกรณ์อย่างต่อเนื่อง 20-22 ชั่วโมงต่อวัน
การจัดฟันด้วยเครื่องมือภายนอกปาก ประกอบไปด้วย 2 ประเภทย่อย ได้แก่
Headgear ใช้ยับยั้งการเจริญเติบโตของขากรรไกรบน สำหรับเด็กที่มีขากรรไกรบนยื่นมากผิดปกติ
Face Mask ใช้แก้ไขปัญหาขากรรไกรล่างยื่นมากผิดปกติ โดยจะดึงขากรรไกรบนมาข้างหน้า และยับยั้งการเจริญเติบโตของขากรรไกรล่าง
การจัดฟันด้วยเครื่องมือ EF Line นิยมใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 10 ปี เพื่อปรับโครงสร้างใบหน้า การเรียงตัวของฟัน และตำแหน่งลิ้นให้เหมาะสม
เหตุผลที่เด็ก ๆ ควรจัดฟันตั้งแต่อายุยังน้อย
เมื่อเข้าใจความหมาย ความสำคัญ รวมถึงประเภทของการจัดฟันเด็กแล้ว ลำดับถัดไปมาถึงเหตุผลที่เด็ก ๆ ควรจัดฟันตั้งแต่อายุยังน้อยกันบ้าง ซึ่งการจัดฟันตั้งแต่อายุน้อยมีข้อดีหลายประการที่สามารถช่วยแก้ไขปัญหาทางทันตกรรมและส่งผลดีต่อช่องปากในระยะยาว ดังนี้
1. เป็นการปรับรูปแบบการเจริญเติบโตของขากรรไกร
ช่วยปรับทิศทางการเจริญเติบโตของขากรรไกรได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นธรรมชาติ ลดปัญหาขากรรไกรยื่นหรือยุบที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได้ เนื่องจากเป็นช่วงที่กระดูกขากรรไกรยังมีการเติบโต
2. เป็นการแก้ไขปัญหาทางทันตกรรมตั้งแต่เนิ่น ๆ
ช่วยป้องกันปัญหาฟันซ้อน ฟันเก หรือฟันล้นได้ ซึ่งหากปล่อยให้ปัญหาเหล่านี้เกิดขึ้นในช่วงวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ อาจต้องใช้เวลาและค่าใช้จ่ายในการรักษาที่มากขึ้น
3. ลดระยะเวลาและความซับซ้อนของการรักษาในอนาคต
หากเริ่มจัดฟันตั้งแต่อายุน้อย ปัญหาฟันและขากรรไกรจะได้รับการแก้ไขอย่างทันท่วงที ซึ่งทำให้ระยะเวลาในการรักษาสั้นลงและไม่ซับซ้อน เมื่อเทียบกับการเริ่มจัดฟันในช่วงวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่
4. ลดความเสี่ยงการเกิดอุบัติเหตุกับฟันที่เรียงตัวไม่เป็นระเบียบ
ฟันที่เรียงตัวไม่เป็นระเบียบอาจทำให้ฟันบางซี่ยื่นออกมา และเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุหรือการแตกหักได้ง่าย การจัดฟันตั้งแต่เด็กจะช่วยให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมและปลอดภัยมากขึ้น
5. ส่งเสริมความมั่นใจและบุคลิกภาพให้แก่เด็ก
การมีฟันที่เรียงตัวสวยงาม ไม่เพียงแต่ช่วยให้เด็กมีสุขภาพช่องปากที่ดี แต่ยังส่งผลให้เด็กมีรอยยิ้มที่สวยงามและมั่นใจในตัวเองมากขึ้น นำไปสู่การมีบุคลิกภาพที่ดีเมื่อโตขึ้น
6. ป้องกันนิสัยที่ส่งผลเสียต่อฟัน และสร้างวินัยในการดูแลช่องปากตั้งแต่เด็ก
นอกจากประโยชน์ทางกายภาพแล้ว ทันตกรรมการจัดฟันเด็กยังช่วยป้องกันการเกิดนิสัยที่ไม่พึงประสงค์ เช่น การกัดฟัน การใช้ฟันในการเปิดขวด หรือการไม่ดูแลสุขอนามัยช่องปากอย่างเหมาะสม เป็นการส่งเสริมการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างยั่งยืน
ตอบคำถามยอดนิยมเกี่ยวกับการจัดฟันสำหรับเด็ก
1. เด็กสามารถจัดฟันได้ตั้งแต่อายุเท่าไหร่ ?
คำถามที่ว่าเด็กควรดัดฟันตอนอายุเท่าไหร่ หรือจัดฟันตอนอายุเท่าไหร่ดีที่สุด ถือเป็นคำถามที่พบมากที่สุดก็ว่าได้ คำตอบคือ เด็กควรเข้ารับการตรวจประเมินครั้งแรกกับทันตแพทย์จัดฟันเมื่ออายุประมาณ 7 ปี ซึ่งเป็นช่วงวัยตามคำแนะนำของสมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งอเมริกา (AAO) และสมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งประเทศไทย เพื่อประเมินพัฒนาการของขากรรไกรและฟัน นำไปสู่การวางแผนรักษาอย่างเหมาะสม
2. ฟันน้ำนมสามารถจัดฟันได้ไหม ?
นอกเหนือจากอายุที่เหมาะสมกับการจัดฟันแล้ว การจัดฟันในเด็กที่ยังมีฟันน้ำนมก็เป็นสิ่งที่พ่อแม่ส่วนใหญ่สงสัยเช่นกัน โดยฟันน้ำนมสามารถจัดฟันได้ในบางกรณี ส่วนใหญ่เป็นการรักษาเพื่อแก้ไขปัญหาที่อาจส่งผลต่อพัฒนาการ เช่น ขากรรไกรแคบ การสบฟันผิดปกติ หรือการสร้างพื้นที่ให้ฟันแท้ขึ้นได้อย่างเหมาะสม แต่ส่วนใหญ่จะรอให้ฟันแท้ขึ้นครบก่อนจึงจะเริ่มจัดฟัน
3. ควรเลือกการจัดฟันรูปแบบไหนให้ลูกดี ?
การเลือกประเภทของเครื่องมือจัดฟันขึ้นอยู่กับความเหมาะสม ปัญหาฟันที่ต้องการแก้ไข ความต้องการของเด็ก งบประมาณของผู้ปกครอง และดุลยพินิจของทันตแพทย์ผู้ทำการรักษา
4. จัดฟันสำหรับเด็กต้องใช้เวลานานแค่ไหน ?
ระยะเวลาที่ใช้ในการจัดฟันขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของปัญหา และความร่วมมือของเด็กในการเอาใจใส่สุขภาพช่องปาก หากเป็นปัญหาขั้นต้น อาจใช้เวลาเฉลี่ย 18 เดือน แต่ถ้าเป็นปัญหาที่ซับซ้อน ก็อาจใช้เวลานานถึง 18-36 เดือน
5. เด็กที่จัดฟันต้องมีวิธีดูแลช่องปากอย่างไร ?
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์และแปรงสีฟันที่ออกแบบสำหรับผู้จัดฟันโดยเฉพาะ
ใช้ไหมขัดฟันทุกวันเพื่อขจัดเศษอาหารให้หมดจด
ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์เพื่อเสริมความแข็งแรงของเคลือบฟัน
หลีกเลี่ยงอาหารเหนียว แข็ง รวมทั้งของหวาน เช่น ลูกอมเหนียว น้ำอัดลม และหมากฝรั่ง
เข้าพบทันตแพทย์ตามนัด เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากและปรับเครื่องมือเป็นประจำ
การดูแลช่องปากถูกวิธีตั้งแต่เริ่มต้น จะช่วยสร้างฟันเรียงตัวสวยเป็นระเบียบ เพิ่มความมั่นใจให้ทุกรอยยิ้ม และปลูกฝังนิสัยการดูแลสุขภาพฟันที่ดีให้ลูกน้อย หากสนใจทันตกรรมจัดฟันใสสำหรับเด็ก รวมถึงทันตกรรมอื่น ๆ สำหรับเด็กและทุกคนในครอบครัว MITI Dental มีบริการด้านทันตกรรมที่หลากหลายเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดีขึ้น ให้คำปรึกษาและรักษาโดยทันตแพทย์ชำนาญการหลายสาขา พร้อมบรรยากาศสบาย ๆ ท่ามกลางธรรมชาติ สร้างประสบการณ์การทำฟันที่ผ่อนคลายกว่าที่เคย
MITI Dental ตั้งอยู่กลางซอยอารีรักษ์ สุขุมวิท 50 ห่างจาก BTS อ่อนนุชเพียง 500 เมตร พร้อมที่จอดรถกว่า 10 คัน เปิดบริการทุกวัน สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมและนัดหมายเข้าพบทันตแพทย์ได้ที่เบอร์ 092-288-8061 หรือ LINE Official Account : @mitiwellness
ข้อมูลอ้างอิง:
ปัญหาการสบฟันที่พบได้ในเด็กที่กำลังเติบโต. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2568 จาก https://www.facebook.com/share/p/1GojMhVuap/
จัดฟันในเด็กอย่างไรดี. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2568 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/atrama/issue032/beauty-full